de IJzeren Man - 's Hertogenbosch, Pelgrimspad deel I, etappe 12

's morgens zo rond 8 uur stond mijn ontbijt klaar en na diverse verhalen van de gastvrouw over veel wandelroutes, familie en oa kerststal in St. Jan vertrok ik rond 8.45 naar de IJzeren Man, een grote recreatieplas ontstaan bij zandwinning voor Den Bosch vanaf 1887, de IJzeren man was de graafmachine die daar aan het werk was. Ipv direct langs de plas te wandelen, ging de route over zandpad langs een beek de Broekleij. Pas aan het einde vd plas kwam deze weer in beeld maar direct daarna ging het pad de bossen in bij Vught. Het was ontzettend druk in het bos, veel mensen aan het trainen, rennen, fietsen of de hond aan het uitlaten, aan de ene kant was militair oefenterrein en aan de andere kant kazernes. Het ging over / langs de Vughtse Lunetten en langs de grachten die hierbij hoorden maar veel zag je er niet meer van, Aan het einde ging het pad langs een knanaal naar Fort Isabella, waar ik wat rond heb gelopen en koffie gedronken. Het fort is genoemd naar de dochter van de Spaanse koning Philips II en aangelegd rond 1618, het heeft ook museum over de militaire wielrenners en een nationaal monument hiervoor. Ik had nooit nagedacht over het feit dat inderdaad begin vd tweede wereldoorlog veel informatie overgebracht kon worden door wielrenners. Bijna direct na fort Isabella kwam Den Bosch al in zicht, over een hoge brug liep ik zo langs de Dommel Den Bosch in, in het boekje stond een mooie foto van St Jan vanaf de route helaas was daar nu weinig meer van te herkennen door bebouwing en hoge mast. Via een zijingang kwam ik in de St Jan, het was over twaalfen en voor mijn gevoel zou de kerkdienst afgelopen moeten zijn echter de hoogmis was nog weinig. Nu begreep ik ook weer de tegenstand tegen het latijns in de kerkdienst, want voor mij was de mis eigenlijk niet te volgen. Geen idee waar het allemaal over ging en wat er gezongen werd. De kerststal is vlg diverse mensen altijd een van de mooiste v Nederland en zolang de mis bezig was, kon deze niet bezocht worden. Maar inderdaad was het de moeite waard van het wachten, mooi thema (vanaf Abraham / Mozes / de geboorte van Jezus en tot slot Johannes op Pathmos), ontzettend veel opgezette dieren, ikonen overal in verwerkt. Ik kan het iedereen aanraden die in de buurt is tijdens de kerstdagen om deze te bezoeken. Mijn gastvrouw had 's morgens wel verteld dat het ieder jaar anders was opgezet, afgelopen jaren door een nieuwe ploeg vrijwilligers een moderne versie wat veel weerstand had opgeroepen. En natuurlijk de kapel bezocht met de Zoete Lieve Vrouw, hier mocht niet gefotogafeerd worden dus een ansichtkaart gekocht. Het beeld zou gevonden zijn in januari 1380, tijdens de beeldenstorm gesmokkeld naar Belgie en vanaf 1853 weer terug in de Lieve Vrouwekapel. Bijzonder mooie mantel had het beeldje om, er schijnen diverse mantels voor het beeldje te zijn.

Na de St Jan ben ik opzoek gegaan naar Sint Jacobskerk, deze kerk werd in 1430 speciaal gebouwd voor de pelgrims naar Santiago de Compostela, nu is het Jeroen Bosch museum geworden en kon dus niet zo bekeken worden. Er zou een bronzen beeld staan van apostel Jacobus maar ik heb alleen buiten een stenen beeld van hem gezien. In de winkelstraat weer koffie gedronken met de beroemde Bossche Bol, geleverd zonder servet met mes en vork maar het smaakte heerlijk.  daarna doorgewandeld naar het staion voor de terugreis. Het eerste deel van het Pelgrimspad zit erop, met toch wel de St Janskathedraal als hoogtepunt. Ontzettende indrukwekkende kerk, iets waar Nederland trots op mag zijn.